JENIS - JENIS WACANA

WACANA LISAN

     Wacana ini disampaikan secara lisan melalui media lisan. Si penerima wacana perlu menyemak atau mendengar dan ianya boleh diulang dengar atau ditonton. Contoh bagi wacana ini ialah wacana yang disiarkan di radio dan ceramah.

WACANA TULISAN

Wacana ini disampaikan dalam bentuk bertulis melalui media tulisan. Wacana ini perlu dibaca bagi mendapatkan maklumat dan memahami wacana tersebut.

Rujukan:

Mohd Rashid Md Idris, Norliza Jamaluddin, Abu Hassan Abdul & Adenan Ayob (2012). Tatabahasa Wacana. Tanjong Malim: Emeritus Publications.

CIRI - CIRI WACANA

Ciri-ciri wacana dapat dikategorikan kepada beberapa komponen. Pertama, wacana mempunyai koheren, iaitu pertautan antara satu ayat dengan satu ayat yang lain, satu perenggan dengan satu perenggan yang lain dan satu idea dengan satu idea yang lain. Hal ini bermaksud bahawa dalam sesebuah penulisan, idea-idea yang dikemukakan saling berkaitan antara satu sama lain.

Komponen yang kedua ialah kohesi. Kohesi merupakan kesepaduan dalam penulisan. Dalam proses penulisan, keutuhan dan ketepatan wacana harusalah jelas dengan konteks penulisan. Sebagai contoh, penulisan akhbar atau berita harus menggunakan wacana yang bersesuaian dengan konteks berita.

Seterusnya adalah tujuan dalam penggunaan wacana. Jika hendak menggunakan wacana, seseorang penulis harus mempunyai tujuan untuk menentukan jenis wacana yang hendak digunakan.

Komponen yang keempat ialah maklumat. Dalam setiap ayat harus mempunyai maklumat yang baharu dan berpautan antara satu sama lain. Sesebuah wacana harus diterima oleh khalayak. Hal ini bermaksud bahawa penerimaan pembaca dan pendengar adalah tinggi dan mudah difahami apabila penggunaan wacana bersesuai dan mempunyai tujuan yang sama.

Ciri wacana yang seterusnya ialah andaian dan inferens. Inferens akan memberikan maklumat baharu kepada andaian yang akan dinyatakan dalam ayat seterusnya. Gaya juga merupakan sebahagian daripada ciri-ciri wacana. Gaya merujuk kepada gaya bahasa, sama ada rasmi atau tidak rasmi dan bersahaja atau tidak bersahaja. Gaya akan mempengaruhi pemilihan laras bahasa, ayat dan penggunaan tatabahasa. 

PEMBAHAGIAN CIRI-CIRI WACANA

Terdapat pelbagai pendapat tokoh yang menyatakan ciri-ciri wacana. Pertama adalah pendapat daripada Nik Safiah Karim (2008), dalam Tatabahasa dewan membahagikan wacana kepada dua iaitu runtutan dan tauatan. Tambah beliau lagi, ciri wacana lain adalah tujuan sesuatu wacana, penerimaan oleh pendengar dan pembaca, maklumat terkandung, keadaan yang mewujudkan wacana dan interteks.

            Mohd. Rashid Md Idris (2004) pula telah membahagikan wacana kepada koheren, kohesi, tujuan, maklumat, diterima, hubungan, andaian dan inferen, gaya dan maklumat tidak berlawanan. Asmah Haji Omar dalam satu artikel pula menyatakan bahawa ciri wacana adalah satuan bahasa terllengkap, mengatasi ayat atau klausa, teratur atau tersusun rapi berkesinambungan, kohesi lisan atau tulisan awal dan akhir yang nyata.